تاج ندی مدیونی
مولکولها را میتوان به دو دسته اصلی مولکول قطبی و ناقطبی تقسیم کرد. برخی از مولکولها به طور مشخص قطبی و برخی دیگر ناقطبی هستند و برخی دیگر نیز در بین این دو دسته قرار میگیرند. در این مطلب به بررسی قطبیت مولکول میپردازیم و میآموزیم که مولکول قطبی چیست و تفاوت مولکول قطبی و ناقطبی را بررسی خواهیم کرد.برای مولکولهایی با بیش از ۲ اتم، هندسه مولکولی نیز باید در نظر گرفته شود تا به کمک آن بگوییم یک مولکول قطبی داریم یا ناقطبی. در تصویر زیر، مقایسهای بین دیاکسید کربن و آب انجام شده است. دیاکسید کربن، شکلی خطی دارد. در این مولکول، اتمهای اکسیژن الکترونگاتیوی بیشتری نسبت به اتمهای کربن دارند و در نتیجه، دو ممان دوقطبی خواهیم داشت که جهت آنها از اتم کربن به طرف اتمهای اکسیژن خواهد بود. از آنجایی که این دوقطبیها قدرت یکسانی دارند و جهتگیری آنها نیز برخلاف یکدیگر است، همدیگر را خنثی میکنند و قطبیت مولکول دیاکسید کربن برابر با صفر میشود.
اما مولکول آب، مولکولی خمیده است زیرا دو جفتالکترون ناپیوندی بر روی اتم اکسیژن مرکزی قرار دارد. جهت ممان دوقطبی نیز از اتم هیدروژن به طرف اتم اکسیژن است. به دلیل شکل مولکول، گشتاورهای دوقطبی یکدیگر را خنثی نمیکنند و در نتیجه، مولکول آب، مولکول قطبی به شمار میآید. در تصویر زیر، ممان برآیند (خالص) با رنگ آبی نشان داده شده است